11 February 2025

เปิดปีใหม่ 2568 มาได้เดือนกว่าๆ คงจะเห็นตรงกันว่าปี 2568 นี้ผู้นำและองค์กรต่างๆ ต้องเผชิญกับภาวะผันแปร ความไม่แน่นอน และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ อย่างมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากสถานการณ์ในเชิงมหภาคทั้งจากสถานการณ์ภูมิรัฐศาสตร์และพัฒนาการทางเทคโนโลยี

จากความผันแปรและไม่แน่นอนในปี 2568 นี้ ผู้นำอาจจะต้องเปลี่ยนแนวทางในการนำพาองค์กร มาเป็นการ “นำด้วยเข็มทิศ ไม่ใช่แผนที่ หรือ Lead with a compass, not a map’ ซึ่งความหมายของการนำด้วยเข็มทิศไม่ใช่แผนที่เป็นการอุปมาอุปไมยถึงแนวทางในการนำองค์กรของผู้นำ 

การนำองค์กรด้วยแผนที่เป็นหลักนั้นเปรียบเสมือนกับการมีแผนที่เป็นเครื่องมือนำทาง มีเส้นทางที่ชัดเจน มีการระบุไว้อย่างชัดเจนว่าจะเลี้ยวตรงจุดไหนบ้าง เปรียบกับการนำองค์กรก็เป็นการนำองค์กรด้วยแผนงาน ขั้นตอน ที่ชัดเจน มีการวางแผนกลยุทธ์ไว้อย่างชัดเจนล่วงหน้า ทำให้บทบาทหนึ่งของผู้นำคือการขับเคลื่อนให้องค์กรเดินตามแผนงานที่ได้กำหนดไว้

แต่จากปัจจัยภายนอกที่เกิดขึ้น ทำให้บทบาทของผู้นำในการขับเคลื่อนองค์กรให้เดินตามแผนที่กำหนดไว้มีความท้าทายและยุ่งยากมากขึ้น ตั้งแต่ต้นปี 2568 นี้ก็ความผันแปรทั้งสถานการณ์ทางภูมิรัฐศาสตร์ ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี โดยเฉพาะทางด้าน AI ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว แรงกดดันในด้านภูมิอากาศและมลพิษ ยังไม่นับพฤติกรรมของลูกค้าที่จะเปลี่ยนไป และ ความต้องการของคนทำงานรุ่นใหม่

ส่วนการนำด้วยเข็มทิศนั้น เปรียบเสมือนการเดินทางโดยอาศัยเข็มทิศเป็นเครื่องมือนำทาง มีเป้าหมายที่ชัดเจน การเดินทางที่เกิดขึ้นเน้นไปเพื่อให้ถึงเป้าหมายที่กำหนดไว้โดยไม่ได้มีเส้นทางการเดินทางที่จำเพาะเจาะจงในระดับเดียวกับการมีแผนที่ การเดินทางโดยอาศัยเข็มทิศ สามารถที่จะปรับเปลี่ยนเส้นทางได้ตลอดเวลาตราบใดที่ยังมุ่งไปในทิศทางที่ถูกต้อง เปรียบกับผู้นำที่มีเป้าหมายขององค์กรที่ชัดเจน สามารถที่จะปรับเปลี่ยนกลยุทธ์และแนวทางการดำเนินงานขององค์กรได้ตลอดเวลาตามความจำเป็น แต่ยังคงรักษาเป้าหมายที่จะไปถึงไว้ มีถ่ายทอดเป้าหมายไปยังทีมทำงาน และกระจายอำนาจให้ทีมทำงานสามารถปรับเปลี่ยนการทำงานได้ตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น โดยยึดเป้าหมายร่วมกันไว้เป็นหลัก

จริงๆ แล้วในการนำพาองค์กรนั้น ผู้นำจะใช้ทั้งแผนที่และเข็มทิศไปพร้อมๆ กันได้ เพียงแต่ในสถานการณ์ที่แตกต่างกันสัดส่วนของการใช้แผนที่หรือเข็มทิศก็จะแตกต่างกันไป ในสถานการณ์ปกติหรือการเปลี่ยนแปลงที่ไม่มากการใช้แผนที่ก็เป็นแนวทางที่เหมาะสม แต่เมื่อพบเจอกับสถานการณ์ที่ผันแปรตลอดเวลาเช่นในปัจจุบัน การนำโดยใช้เข็มทิศอาจจะเป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่า

การนำองค์กรด้วยเข็มทิศ ต้องเริ่มจากการกำหนดเป้าหมายที่ต้องการไปถึง บางคนก็อาจจะเรียกว่าดาวเหนือ (North Star) เพื่อให้สอดคล้องกับการนำด้วยเข็มทิศ หรือ จริงๆ ก็คือ Purpose หรือ วิสัยทัศน์ที่คุ้นเคย นอกจากนี้การนำด้วยเข็มทิศ จะต้องให้ความสำคัญกับความยืดหยุ่นมากกว่าความสมบูรณ์ (Agility over Perfection) ผู้นำจะต้องมุ่งเน้นให้เกิด Agility ในองค์กร สามารถปรับตัวตามภาวะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น เปิดโอกาสให้ได้ทดลอง ลองถูก ลองผิด เพื่อหากลยุทธ์หรือแนวทางที่เหมาะสมต่อสถานการณ์ใหม่ๆ ที่เกิดขึ้น 

ขณะเดียวกันผู้นำที่นำด้วยเข็มทิศก็จะต้องรู้จักที่จะใช้ประโยชน์จากข้อมูลแต่ก็ไม่ควรละเลยมุมมองที่หลากหลาย ผู้นำจะต้องอาศัยข้อมูลเป็นพื้นฐานสำหรับการตัดสินใจ แต่ก็ต้องไม่ละเลยต่อมุมมองที่หลากหลายและแตกต่างด้วย เนื่องจากการใช้ข้อมูลคือการนำข้อมูลที่เกิดขึ้นในอดีตมาใช้ในการตัดสินใจในปัจจุบัน แต่เนื่องจากในปัจจุบันที่การเปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดขึ้นตลอดเวลา ดังนั้นจึงยากที่จะรับรองได้ว่าสิ่งที่เคยเกิดขึ้นในอดีตจะบอกให้รู้ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

ถึงแม้ปัจจุบัน AI จะสามารถนำข้อมูลในอดีตมาคาดการณ์อนาคตได้ แต่เนื่องจากอนาคตเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน ดังนั้นการรับฟังต่อมุมมองที่แตกต่างและหลากหลาย ก็มีความสำคัญเช่นกัน

ในปี 2568 นี้ลองปรับการนำองค์กรจากนำด้วยแผนที่เป็นหลัก มาเป็นการนำด้วยเข็มทิศมากขึ้น อาจจะช่วยพาองค์กรก้าวข้ามต่อความผันแปรต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ดีขึ้น