สิ่งที่หายไปจากชีวิต คือ เวลาในการคิด

5 November 2010

ท่านผู้อ่านได้ลองสังเกตดูบ้างไหมครับว่า จากภาวะการทำงานในปัจจุบันที่อยู่ท่ามกลางความเร่งรีบ ประกอบกับเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่ทำให้ชีวิตเราต้องออนไลน์อยู่ตลอดเวลา กิจกรรมหนึ่งที่เราทำน้อยลงทุกขณะ รวมถึงทำอย่างไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร ก็คือการคิดครับ ทั้งๆ ที่เรื่องของการคิดนั้นเป็นคุณสมบัติพื้นฐานของมนุษย์และทำให้เรามีความแตกต่างจากสัตว์ทั่วๆ ไป แต่ดูเหมือนว่าเวลาที่เราใช้ในการคิดนั้นจะลดน้อยลงไปจากชีวิตประจำวันเรามากขึ้น

จากภาวะการแข่งขันและการทำงานในปัจจุบันที่ทำให้คนทำงานส่วนใหญ่จะต้องทำงานอย่างเร่งรีบแข่งกับเวลาและการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ทำให้เมื่อเราเดินเข้าไปในที่ทำงานแล้ว เราแทบจะไม่มีโอกาสหรือเวลาที่จะหยุดอยู่นิ่งๆ ได้เลย ผู้บริหารส่วนใหญ่จะต้องวิ่งจากประชุมหนึ่งไปอีกประชุมหนึ่ง ในขณะที่ไม่ได้ประชุมก็มีคนมาเข้าคิวรอพบ รอนำมาปัญหามาให้แก้ หรือ พอว่างจากผู้คนแล้วก็จะมีกองเอกสารและรายงานต่างๆ อีกกองโตที่จะต้องรีบเซ็นต์และจัดการโดยเร็ว เมื่อเสร็จสิ้นจากงานต่างๆ และพอจะมีเวลาส่วนตัวบ้างไม่ว่าระหว่างนั่งรถ หรือ เวลาใดก็ตาม ก็จะหยิบคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์สื่อสารใดๆ ก็ตามขึ้นมาเพื่อคุยโทรศัพท์ ตอบเมล เช็คข่าว หาข้อมูล โพสต์ความเคลื่อนไหว หรือ แม้กระทั่งเล่นเกม พอกลับถึงบ้านก็จะใช้เวลากับกิจกรรมในครอบครัวหรือการพักผ่อนส่วนตัว ที่อยากจะหลีกหนีจากเรื่องยุ่งๆ ของงานและผ่อนคลายสมองและร่างกาย ดังนั้นคำถามสำคัญก็คือ แล้วเวลาไหนที่ผู้บริหารหรือคนทำงานทั่วๆ ไปจะใช้ในการคิด??

สิ่งที่ดูเหมือนว่าจะหายากขึ้นทุกขณะในการทำงานยุคปัจจุบันคือเวลาที่จะสามารถนั่งได้นิ่งๆ เงียบๆ เพื่อใช้ในการคิด ต่อให้ท่านสามารถหาเวลาที่จะอยู่เงียบๆ คนเดียวได้ เราก็มักจะอดใจไม่ไหวที่จะเปิดคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์สื่อสารเพื่อเข้าอ่านข่าว คุยกับเพื่อน น่ังดู Facebook ชาวบ้าน หรือ เล่น Twitter ทำให้เวลาที่เราเคยมีไว้เพื่อใช้ในการนั่งคิดในเรื่องต่างๆ ถูกเบียดบังจากสื่อและสังคมออนไลน์ 

ปัญหาของการขาดเวลาในการคิดนั้น ส่งผลเสียอยู่พอสมควรครับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโลกปัจจุบันที่เราให้ความสำคัญกับเรื่องของนวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์ซึ่งจะเกิดขึ้นได้จากการคิดมาจากสมองของเรา จริงอยู่นะครับที่เรายังสามารถคิดในสิ่งต่างๆ ออกมาได้ แต่ลองสังเกตดูแล้วจะพบว่าสิ่งที่คิดออกมานั้น จะเป็นลักษณะของการคิดเร็ว ไม่ใช่คิดลึก จากความสามารถ (ที่ไม่ดี) ของคนเราในการทำหลายๆ สิ่ง หลายๆ อย่างได้พร้อมกันมากขึ้น ทำให้เราพัฒนาความสามารถในการที่จะคิดสิ่งต่างๆ ออกมาได้เร็วมากขึ้น แต่สิ่งที่ขาดหายไปคือความสามารถในการคิดลึกและคิดอย่างครบถ้วน ซึ่งก็ส่งผลให้งานต่างๆ ออกมาได้เร็วแต่ขาดมิติในด้านของความลึก

แนวทางในการแก้ไขหรือหาเวลาในการคิดให้ได้มากขึ้นนั้น ทำได้หลายวิธีครับ เริ่มตั้งแต่การปิดพวกเครื่องมือหรืออุปกรณ์สื่อสารต่างๆ ครับ เป็นที่น่าแปลกใจนะครับว่าอุปกรณ์เหล่านี้เขามีปุ่มปิด แต่หลายๆ คนไม่เคยคิดที่จะกดปุ่มปิดเลยครับ และพออุปกรณ์เหล่านี้เปิดอยู่ตลอดเวลา ก็เท่ากับเป็นการเปิดโอกาสให้บุคคลอื่นสามารถเจาะเข้ามาในช่วงเวลาที่เราจะใช้สำหรับการคิดได้ อีกทั้งบางคนไม่สามารถห้ามใจตนเองได้ ดังนั้นเพียงแค่เหลือบไปเห็นก็ต้องหยิบขึ้นมาเล่น มาเช็คข่าว เช็คเมล ซึ่งทำให้สมาธิและความสามารถในการคิดของเราลดน้อยลง

นอกจากนี้เราอาจจะทำการนัดหมายกับตัวเองบ้างก็ได้ครับ ปกติถ้าดูตารางนัดหมายของแต่ละท่านจะพบว่าเต็มไปด้วยนัดหมายที่ให้ไว้กับผู้อื่น แต่เราไม่เคยที่จะกันเวลาไว้สำหรับตัวเองในการคิดบ้าง ดังนั้นต่อแต่นี้ลองล็อกเวลาไว้ให้กับตนเองอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1-2 ชั่วโมงเพื่อที่จะใช้ในการคิดในสิ่งต่างๆ ที่สำคัญ และจะต้องเคารพและปฏิบัติต่อเวลาที่กันไว้ให้ตนเองด้วยนะครับ ไม่ใช่ล็อกเวลาไว้ แต่พอมีเรื่องอื่นเข้ามาก็มาเบียดบังต่อเวลาที่กันไว้ให้กับตนเอง อย่างไรก็ดีก่อนที่จะถึงเวลานัดหมายกับตนเอง ท่านผู้อ่านก็ต้องทำการบ้านมาก่อนนะครับว่าเราจะใช้เวลาที่กันไว้ดังกล่าวในการคิดเรื่องอะไรบ้าง ไม่ใช่นั่งเหม่อลอยออกไปเรื่อยๆ อีกทั้งถ้าจะต้องใช้ข้อมูลอะไรก็ต้องเตรียมไว้ก่อนเลยครับ ไม่ใช่คิดว่าจะไปเปิดหาในกูเกิ้ล เพราะถ้าท่านจับคอมพิวเตอร์ในช่วงนั้นเมื่อไรก็มักจะอดใจไม่ได้ที่จะดูหรือทำอย่างอื่นไปด้วย 

อีกข้อเสนอแนะหนึ่งคือการหาช่วงเวลาและกิจกรรมที่เรามักจะคิดได้ดีที่สุด ซึ่งของแต่ละบุคคลก็จะแตกต่างกันออกไป บางคนจะคิดได้ดีในขณะอาบน้ำ ขณะนั่งฟังเพลง ขณะขับรถ ขณะเดินเล่น ก่อนนอน หรือ ช่วงตื่นนอน หรือ ขณะออกกำลังกาย ส่วนใหญ่แล้วช่วงเวลาที่เราคิดในสิ่งต่างๆ ได้ดีนั้นจะเป็นช่วงที่เราทำกิจกรรมอย่างเป็นธรรมชาติ (อาบน้ำ เดิน วิ่ง) โดยไม่ต้องใช้สมอง และไม่ได้ทำกิจกรรมอื่นควบคู่ไปด้วย ทำให้เราสามารถที่จะคิดได้ดี ดังนั้นท่านผู้อ่านก็จะควรจะต้องหาช่วงเวลาดังกล่าวของตนเองให้เจอและเมื่อพบแล้วก็พยายามใช้ประโยชน์จากการคิดในช่วงดังกล่าวให้ได้มากที่สุด สำหรับผมแล้วหลายๆ สิ่งที่คิดออกมาได้ รวมทั้งเรื่องราวต่างๆ ที่เขียนผ่านคอลัมภ์นี้ ส่วนใหญ่แล้วก็มักจะออกมาตอนอาบน้ำครับ

เนื้อหาในสัปดาห์นี้อาจจะดูเป็นเรื่องเล็กๆ ที่หลายๆ ท่านมองข้าม แต่การหาเวลาที่จะใช้ในการคิด เพื่อให้ได้สิ่งใหม่ๆ หรือ แก้ไขปัญหาต่างๆ นั้นถือเป็นเรื่องสำคัญครับ ท่านผู้อ่านลองสังเกตในกิจวัตรประจำวันของท่านดูแล้วกันนะครับ แล้วจะพบว่าปัจจุบันเวลาในการคิดของพวกเราลดน้อยลงทุกที