ความสำคัญและอิทธิพลของเครือข่ายทางสังคม

9 October 2009

ปัจจุบันการที่เรามีเครือข่าย หรือที่เรียกกันว่า Network นั้นดูเหมือนจะกลายเป็นปัจจัยแห่งความสำเร็จที่สำคัญประการหนึ่งในสังคมนะครับ ท่านผู้อ่านลองสังเกตตัวท่านเองหรือบุคคลรอบข้างซิครับ เราจะพบว่าแต่ละคนนั้นจะมีกลุ่มสังคมหรือเครือข่ายทางสังคม (ภาษาอังกฤษเรียกกันว่า Social Network) กันอยู่เยอะ และดูเหมือนว่าทุกคนก็จะไม่พอใจกับเครือข่ายที่ตนเองมีอยู่ และพยายามแสวงหาหรือสร้างเครือข่ายใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา ที่สังเกตได้อย่างชัดเจนก็คือการเข้าเรียนบรรดาหลักสูตรการอบรมต่างๆ ที่เขากำลังฮิตกันไม่ว่าจะเป็น วตท. วปอ. ปปร. บยส. EDP KSME รวมทั้งพวกหลักสูตร Mini-MBA ของสถาบันการศึกษาต่างๆ ลองสอบถามวัตถุประสงค์ของการเข้าเรียนในหลักสูตรต่างๆ เหล่านี้แล้วเราจะพบว่าอันดับต้นๆ นั้นหนีไม่พ้นการสร้างเครือข่าย หรือ การหาเพื่อนกลุ่มใหม่ๆ ซึ่งความสัมพันธ์ของกลุ่มเครือข่ายหรือเพื่อนที่มีอยู่อย่างมากมายนั้นกลายเป็นปัจจัยที่สำคัญประการหนึ่งของความสำเร็จในสังคมปัจจุบัน

            ที่น่าสนใจก็คือในแวดวงวิชาการนั้นเขาก็ได้หันมาให้ความสำคัญในเรื่องของเครือข่ายหรือความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลมากขึ้น เริ่มมีการวิจัยและค้นพบในประโยชน์และอิทธิพลของเครือข่ายทางสังคมเหล่านี้กันมากขึ้น เช่น การพบที่ว่าสมองของคนเราเป็นสมองเปิดที่เชื่อมโยงระหว่างคนที่อยู่รอบๆ ตัวเรา ดังนั้นอารมณ์หรือความรู้สึกของบุคคลคนหนึ่งย่อมจะมีอิทธิพลต่ออารมณ์หรือความรู้สึกของบุคคลอื่นที่อยู่รอบๆ ตัว หรือ ในหนังสือชื่อ Connected ที่เขียนโดย Christakkis และ Fowler นั้น ก็อธิบายไว้เลยครับว่าเรานั้นจะได้รับอิทธิพลจากเครือข่ายทางสังคมที่เราอยู่ร่วมด้วย และอิทธิพลดังกล่าวมักจะเป็นไปในลักษณะที่เราไม่รู้สึกตัว

            ประเด็นที่น่าสนใจหลายๆ ประการจากหนังสือเล่มนี้จะเป็นไปในเรื่องของอิทธิพลของเครือข่ายทางสังคมที่มีต่อแต่ละบุคคล ในอดีตเราอาจจะนึกว่าบุคลิกภาพและตัวคนแต่ละคนนั้นมีผลมาจากพันธุกรรม การเลี้ยงดูของครอบครัว หรือ พื้นฐานการศึกษา แต่สิ่งที่พบทำให้ทราบเพิ่มเติมอีกครับว่า กลุ่มเพื่อนที่คบ เครือข่ายทางสังคมที่เข้าไปอยู่นั้นก็ล้วนแล้วแต่มีอิทธิพลต่อตัวเราทั้งสิ้น และเครือข่ายทางสังคมเหล่านี้กลายเป็นสิ่งที่หล่อหลอมคุณลักษณะของแต่ละคนขึ้นมา ตัวอย่างเช่น ความอ้วนหรือความผอมของท่านนั้นไม่ได้อยู่ที่ตัวท่านคนเดียวนะครับ แต่ขึ้นอยู่กับเพื่อนที่ท่านคบด้วย ลองสังเกตดูครับว่าหลายครั้งคนที่ทำให้เราอ้วนหรือผอมกลับกลายเป็นเพื่อนหรือเครือข่ายทางสังคมที่เราคบกันอยู่มากกว่าตัวเราด้วยซ้ำไป ประสบการณ์ตรงของหลายๆ คนก็คือถ้าเพื่อนที่คบอยู่เป็นเพื่อนกิน (ชอบชวนไปกินอาหาร และกินอย่างต่อเนื่อง) เราก็จะกินเก่งไปด้วย แต่ถ้าเพื่อนที่คบอยู่เป็นเพื่อนออกกำลังกาย เราก็จะพลอยออกกำลังกายไปด้วย

            นอกจากตัวเพื่อนของเราที่มีอิทธิพลต่อเราโดยตรงแล้ว ในหนังสือเล่มนี้ยังพบอีกครับว่าถ้า เพื่อนของเพื่อนของเพื่อน (3 เพื่อน) น้ำหนักขึ้น เราก็มีสิทธิที่จะน้ำหนักขึ้นด้วย หรือ ถ้า เพื่อนของเพื่อนของเพื่อนมีความสุขเราก็จะมีความสุขไปด้วย ซึ่งอ่านแล้วก็ดูเหมือนไม่น่าเป็นไปได้นะครับที่เพื่อนของเพื่อนของเพื่อน จะมีอิทธิพลต่อเรามากขนาดนั้น แสดงให้เห็นว่าความสำคัญและอิทธิพลของเครือข่ายทางสังคมนั้นไม่ได้จบหรือหยุดลงตรงแค่กลุ่มเพื่อนหรือคนที่เรารู้จักเท่านั้นนะครับ แต่ยังลามไปถึงเครือข่ายของเพื่อนอีกด้วย

            นอกจากนี้ยังมีการทดลองในต่างประเทศและพบว่าโอกาสของการที่เพื่อนสองคนที่มาจากคนละเครือข่ายหรือคนละกลุ่มนั้นจะรู้จักกันเองมีอยู่ถึงร้อยละ 52 ท่านผู้อ่านลองนึกดูก็ได้นะครับ ถ้าท่านมีเพื่อนสมัยเรียนหนังสือ กับเพื่อนที่พบเจอในที่ทำงาน และไปๆ มาๆ ทั้งเพื่อนสมัยเรียน และเพื่อนสมัยทำงานนั้นอาจจะรู้จักกันเองโดยที่เราไม่ได้แนะนำด้วยซ้ำไป แบบที่เรามักจะเรียกว่า “โลกมันกลม” เชื่อว่าทุกคนจะเจอประสบการณ์ในลักษณะนี้กันเป็นประจำ ซึ่งสาเหตุหนึ่งก็เนื่องมาจากโดยธรรมชาติของมนุษย์นั้นเรามีแนวโน้มที่จะคบหรือสร้างความสัมพันธ์หรือสร้างเครือข่ายกับผู้อื่นที่มีลักษณะคล้ายหรือใกล้เคียงกับเรา สังเกตได้ว่าคนที่ชอบดื่มกาแฟ ก็มักจะคบกับพวกดื่มกาแฟ หรือ พวกคนอ้วนๆ ท้วมๆ ก็มักจะคบกับคนหุ่นใกล้กัน ดังนั้นการที่บุคคลสองบุคคลในคนละเครือข่ายทางสังคมของเรารู้จักกันได้นั้นก็ไม่น่าแปลกใจครับ เพราะควรจะต้องมีความเหมือนหรือคล้ายกันบางอย่างอยู่ ถึงได้มาเป็นเครือข่ายทางสังคมของเรา

            เรื่องของเครือข่ายทางสังคมยังมีเรื่องราวอีกเยอะให้น่าค้นหานะครับ ถึงแม้จะดูเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่ตอนนี้ก็เริ่มมีความพยายามอธิบายสิ่งที่เป็นธรรมชาติเหล่านี้ด้วยหลักการทางวิชาการมากขึ้น ก่อนจบขอฝากข่าวประชาสัมพันธ์ครับ เป็นงานสัมมนาของภาควิชาพาณิชยศาสตร์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาฯ โดยจะจัดในวันที่ 21-22 ตุลาคมนี้ครับ  ในชื่อ “ก้าวใหม่ในโลกธุรกิจ ครั้งที่ 2” ซึ่งจะเป็นการนำเสนอนวัตกรรมใหม่ๆ ทางการบริหาร สนใจก็โทรศัพท์เข้ามาสอบถามรายละเอียดได้ที่ คุณผ่องศรี 02-218-5764 ครับ