เคล็ดสำหรับผู้นำ

11 พฤษภาคม 2008

ผมได้มีโอกาสอ่านหนังสือเล่มหนึ่งชื่อ Leadership Gold ซึ่งเขียนโดย John Maxwell ซึ่งเป็นที่ปรึกษาและนักเขียนในเรื่องเกี่ยวกับภาวะผู้นำที่ดังคนหนึ่งของโลก โดยหนังสือเล่มนี้มีความน่าสนใจในแง่ที่ให้คำแนะนำในหลายๆ เรื่องเกี่ยวกับการเป็นผู้นำเอาไว้ และคำแนะนำดังกล่าวก็ดูแล้วน่าจะมีประโยชน์และเหมาะสมสำหรับบรรดาผู้นำต่างๆ ได้ในบ้านเรา เลยอยากจะขอนำเสนอในประเด็นที่น่าสนใจผ่านทางบทความนี้นะครับ

            เริ่มจากความเชื่อแต่โบราณที่เราชอบคิดว่าคนที่อยู่ที่สูงหรือเป็นผู้นำมักจะโดดเดี่ยว หรือ เหมือนเพลงของคุณเต๋อที่ว่า “ยิ่งสูงยิ่งหนาว” ก็ไม่รู้ว่าบรรดาท่านผู้นำทั้งหลายจะมีความรู้สึกโดดเดี่ยวกันบ้างไหม? ถ้ารู้สึกโดดเดี่ยวเมื่อไร ก็บอกได้เลยครับว่าต้องทำหรือมีอะไรผิดพลาดแล้วครับ ผู้นำที่ดีต้องไม่รู้สึกโดดเดี่ยวเดียวดาย เนื่องจากถ้าท่านผู้เป็นนำแล้วรู้สึกโดดเดี่ยวนั้นก็แสดงว่าท่านใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ในที่สูงอยู่คนเดียว ซึ่งผู้นำที่ดีนั้นไม่ควรจะมองว่าตนเองนั่งอยู่ในที่สูงหรือนั่งอยู่บนยอดปิรามิด แต่ควรจะเป็นผู้ที่ทำหน้าที่ในการผลักดัน และสนับสนุนบุคคลอื่นในองค์กร ดังนั้นถ้าเมื่อใดก็ตามที่ท่านรู้สึกโดดเดี่ยว แสดงว่าท่านเลือกที่จะโดดเดี่ยวเองครับ ไม่ได้เกิดขึ้นจากความเป็นผู้นำหรอกครับ

            ถ้าท่านผู้อ่านเริ่มรู้สึกว่าตนเองห่างไกลจากบุคคลอื่นๆ ในองค์กรเมื่อไร ท่านจะต้องเร่งปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของท่านแล้วครับ โดยมีข้อแนะนำในการปรับเปลี่ยนวิธีการคิดและการวางตัวดังนี้ครับ 1) หลีกเลี่ยงการยึดติดกับตำแหน่งครับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาท่านจะให้ผู้อื่นตามนั้นอย่ามัวแต่อาศัยตำแหน่งหรือความเป็นผู้นำในการสั่งการอย่างเดียวครับ แต่ควรจะเริ่มต้นจากการสร้างความสัมพันธ์ครับ เริ่มจากการชนะใจคน ไม่ใช่เริ่มจากการสั่งคนครับ 2) ผู้นำจะต้องระลึกไว้เสมอนะครับว่าความท้าทายที่สำคัญของผู้นำคือเรื่องของคน อาจจะเรียกได้ว่าผู้นำอยู่ในธุรกิจหรืออุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับคน ดังนั้นการจะนำผู้อื่นได้ต้องเริ่มต้นจากการเอาใจใส่ และให้ความสำคัญกับผู้อื่นก่อน 3) ความสำเร็จต่างๆ ที่สำคัญที่เกิดขึ้นได้นั้น ไม่สามารถอาศัยหรือขึ้นอยู่กับบุคคลเพียงแค่คนเดียวครับ    

            ถ้าศึกษาแนวคิดเรื่องผู้นำของ Maxwell แล้วก็จะพบว่าเขามองผู้นำเป็นผู้รับใช้หรือ Servant Leadership นั้นเอง ดังนั้นผู้นำที่ดีนั้นเริ่มต้นจากตนเอง แต่จุดสุดท้ายนั้นคือการทำให้บุคคลอื่นในองค์กรประสบความสำเร็จ เขาเปรียบผู้นำที่ดีเสมือนหัวหน้าทัวร์ที่ดีครับ ซึ่งเมื่อพิจารณาแล้วก็พบว่าการเปรียบเทียบผู้นำที่ดี เป็นหัวหน้าทัวร์ที่ดีก็มีความน่าสนใจนะครับ โดยคนเหล่านี้จะรู้จักพื้นที่ รู้จัสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ เป็นอย่างดี เนื่องจากคนเหล่านี้ได้มีประสบการณ์ผ่านสถานที่ต่างๆ มาแล้ว (เปรียบเสมือนผู้นำที่มีประสบการณ์มาก่อน) และหัวหน้าทัวร์ที่ดีจะพยายามทุกวิถีทางที่จะทำให้การเดินทางนั้นเป็นที่ประทับใจ สนุกสนาน และประสบความสำเร็จสำหรับทุกๆ คน เพราะฉะนั้นตอนนี้ทริปท่องเที่ยวของท่านผู้อ่านกำลังเผชิญกับหัวหน้าทัวร์ที่ดีหรือแย่ครับ?

            ผู้นำนั้นจะส่งผลกระทบต่อผู้ใต้บังคับบัญชาไม่ทางใดก็ทางหนึ่งครับ อาจจะทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาดีขึ้น หรือ แย่ลง ท่านผู้อ่านลองสังเกตดูนะครับว่าเมื่อใดก็ตามที่เรามีผู้นำที่ดี ลูกน้องหรือคนในองค์กรก็จะดีขึ้น แต่ในขณะเดียวกันเมื่อเรามีผู้นำที่แย่ คนในองค์กรหรือในหน่วยงานก็จะต้องผจญกับความยากลำบากในด้านต่างๆ ดังนั้นเราอยากจะรู้ว่าผู้นำคนไหนเป็นผู้นำที่ดีหรือผู้นำที่แย่ เราอาจจะไม่จำเป็นต้องดูที่ตัวผู้นำนะครับ ลองดูตัวผู้ใต้บังคับบัญชาหรือคนในองค์กร / หน่วยงานดูซิครับ แล้วท่านจะพบว่าผู้นำนั้นเป็นผู้นำที่ดีหรือไม่

            นอกจากนี้ข้อสังเกตที่น่าสนใจอีกประการที่แสดงถึงความสำคัญของผู้นำก็คือการลาออกของพนักงานครับ เราเองมักจะนึกว่าสาเหตุสำคัญประการหนึ่งที่พนักงานลาออกนั้นเนื่องจากไม่พอใจต่อบริษัทหรือหน่วยงานที่สังกัดอยู่ แต่ถ้าลองอีกมุมหนึ่งนั้น เราจะพบว่าส่วนใหญ่แล้วพนักงานลาออก ไม่ได้มาจากตัวองค์กรหรือหน่วยงานหรอกครับ แต่เนื่องจากมาจากคน โดยเฉพาะผู้ที่เป็นผู้นำ เพราะอย่าลืมนะครับว่าถ้าพนักงานลาออกเนื่องจากได้รับการปฏิบัติที่ไม่ดีนั้น ไม่ใช่ว่าได้รับการปฏิบัติจากตัวองค์กรหรือหน่วยงานนะครับ แต่เป็นการปฏิบัติที่เกิดขึ้นเนื่องจากคน

            เรามาลองดูกันนะครับว่าคนหรือผู้นำแบบไหนที่มักจะทำให้พนักงานหรือลูกน้องต้องลาออก ประเภทแรกเป็นผู้นำที่ไม่เห็นถึงคุณค่าหรือความสำคัญของลูกน้อง ปฏิบัติต่อลูกน้องเหมือนกับเป็นวัตถุหรือสิ่งของ ประเภทที่สองเป็นผู้นำที่ไว้ใจไม่ได้ หรือพวกที่ไม่มีความน่าเชื่อถือ การสร้างและรักษาไว้ซึ่งความไว้วางใจระหว่างลูกน้องและเจ้านายเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นสำหรับคนที่เป็นผู้นำครับ ประเภทที่สามเป็นผู้นำที่ไม่มีความสามารถ (ชัดเจนครับไม่ต้องอธิบาย) ประเภทที่สี่เป็นผู้นำที่ไม่มีความมั่นคงทางจิตใจ

            ก่อนจบท่านผู้อ่านก็ลองนึกดูนะครับว่า เมื่อท่านเป็นผู้นำและจากไปแล้ว อยากจะให้คนอื่นเขาระลึกถึงท่านในเรื่องหรือด้านอะไร การเป็นผู้นำที่ดีนั้น ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ และสิ่งที่จะวัดความสำเร็จของผู้นำนั้น ไม่ใช่ตอนที่ท่านอยู่ในตำแหน่ง แต่เป็นเมื่อท่านพ้นตำแหน่งไปแล้วนะครับ