ผู้นำ “ของแท้” เป็นอย่างไร

7 December 2008

ปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นในระดับประเทศ องค์กร หรือหน่วยงานต่างๆ ดูเหมือนว่าเราจะประสบกับปัญหาเรื่องของวิกฤติผู้นำกันอยู่นะครับ โดยวิกฤติผู้นำนั้นไม่ใช่ว่าจะหาผู้นำไม่ได้นะครับ มีคนอยากจะเป็นผู้นำกันเยอะอยู่เหมือนกัน แต่ดูเหมือนว่าจะหาผู้นำที่เป็น “ของแท้” หรือ ผู้นำที่ “น่าเชื่อถือ” จริงๆ นั้นยากแท้แสนลำบากครับ เราจะเห็นตัวอย่างจากทั้งระดับประเทศจนถึงระดับองค์กรและหน่วยงานนะครับ ว่าบางคนนั้นก่อนที่จะขึ้นมาเป็นผู้นำก็ดูดี พูดจาน่าเชื่อถือ ดีหรอกนะครับ แต่พอได้มีโอกาสเป็นผู้นำจริงๆ แล้วบุคคลผู้นั้นกลับไม่ใช่ “ของแท้” อย่างที่ทุกคนคาดหวังไว้ครับ บางสถานการณ์เราอาจจะโชคดีมีกระบวนการในการให้ผู้นำเหล่านี้ออกจากตำแหน่งก่อนถึงเวลาอันสมควร แต่ก็พบเจอในบางองค์กรหรือหน่วยงานเหมือนกันนะครับว่า ต้องทนอยู่กับผู้นำเหล่านี้ไปเรื่อยๆ ไม่รู้จะหาทางกำจัดหรือให้ออกไปก่อนเวลาอันสมควรได้อย่างไร

            ดังนั้นสัปดาห์นี้เรามาลองดูกันนะครับว่าถ้าท่านผู้อ่านอยากจะเป็นผู้นำที่เป็น “ของแท้” ที่เมื่อท่านพ้นตำแหน่งไปแล้วคนข้างหลังเขาจะกล่าวถึงด้วยความระลึกถึง ไม่ใช่ด่าถึง นั้นควรจะต้องมีคุณลักษณะอย่างไรหรือควรปฏิบัติตัวอย่างไร โดยต้นตำรับของ ผู้นำ “ของแท้” หรือ Authentic Leader นั้นคือ Bill George ครับ ซึ่งผลงานของ Bill George นั้นปรากฎในหนังสือขายดีสองเล่มครับชื่อ Authentic Leadership และ True North ครับ ถ้าสนใจก็ลองหาอ่านเพิ่มเติมได้นะครับ

            ผู้นำที่เป็น “ของแท้” นั้น ควรจะมีองค์ประกอบที่สำคัญอยู่ห้าประการครับ ประการแรก นั้นคือผู้นำเหล่านี้จะต้องมีจุดมุ่งหมายที่แท้จริงและมีความมุ่งมั่นต่อการบรรลุจุดมุ่งหมายดังกล่าว ถ้าผู้นำคนใดขึ้นมาเป็นผู้นำแล้วขาดจุดมุ่งหมายที่แท้จริง ก็จะทำให้การชี้นำองค์กรขาดทิศทางและเป็นไปตามใจหรือความต้องการของตนเองมากกว่าครับ และที่สำคัญบรรดาผู้นำทั้งหลายจะต้องถามตนเองด้วยนะครับว่าการขึ้นมาเป็นผู้นำนั้น เป็นเพื่ออะไร? อะไรคือจุดมุ่งหมายของการขึ้นมาเป็นผู้นำ? เพื่อสนองตอบต่อความต้องการของตนเอง ของพรรคพวก หรือ เพื่ออะไรกันแน่? ผู้นำที่เป็น “ของแท้” นั้นจะต้องเริ่มต้นจากความเข้าใจในตนเองก่อนนะครับ ว่าต้องการสิ่งใดกันแน่จากการขึ้นมาเป็นผู้นำ ก่อนที่จะเริ่มต้นนำผู้อื่นได้

            ประการที่สองคือ ผู้นำนั้นจะต้องมีค่านิยมของตนเองที่ชัดเจน พร้อมทั้งยึดมั่นและปฏิบัติตามค่านิยมของตนเองอย่างมุ่งมั่น ไม่ได้ตกเป็นทาสหรือหุ่นเชิดในค่านิยมของผู้อื่น ค่านิยมของผู้นำแต่ละคนนั้นจะถูกหล่อหลอมจากประสบการณ์ต่างๆ ที่ผ่านมาในอดีต ทำให้ค่านิยมและความเชื่อของผู้นำแต่ละคนไม่เหมือนกัน ซึ่งก็ไม่แปลกและเป็นที่ยอมรับได้ครับ แต่สิ่งที่ลูกน้องมองหาก็คือว่าผู้นำนั้นยึดมั่นต่อค่านิยมของตนเองหรือไม่ บททดสอบที่สำคัญต่อค่านิยมของผู้นำนั้นไม่ใช่ในสิ่งที่ตัวผู้นำพูดออกมานะครับ แต่เป็นสิ่งที่ผู้นำแสดงออกเมื่อเผชิญกับสถานการณ์หรือภาวะวิกฤติ เมื่อใดก็ตามสิ่งที่ผู้นำไม่ยึดมั่นต่อค่านิยมของตนเองนั้น เมื่อนั้นความน่าเชื่อถือของผู้นำของย่อมหมดลงครับ

            ประการที่สามคือผู้นำที่เป็น “ของแท้” นั้น จะต้องนำด้วยใจด้วยนะครับ ไม่ใช่แค่นำด้วยสมองอย่างเดียว การนำด้วยใจนั้นอาจจะดูเหมือนเป็นคนอ่อนแอ ไม่มีหลักการ หรือไม่ใช้สมอง แต่จริงๆ แล้วความหมายของการนำด้วยใจนั้น คือจะต้องเป็นผู้นำที่มีใจและความมุ่งมั่นในการทำงาน คำนึงถึงจิตใจของผู้อื่นทั้งลูกค้าและเพื่อนร่วมงาน และในขณะเดียวกันก็มีความกล้าที่จะตัดสินใจด้วยนะครับ

            ประการที่สี่คือการสร้างความสัมพันธ์ในระยะยาวครับ โดยเรื่องของความสัมพันธ์นั้นไม่ใช่เพียงแค่เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรกับลูกค้าแบบที่เราคุ้นเคยนะครับ แม้กระทั่งความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับลูกน้องก็สำคัญครับ ลองสังเกตดูซิครับ การที่จะให้ลูกน้องที่เก่งๆ ทำงานให้อย่างทุ่มเทได้นั้น บางครั้งจะต้องเริ่มจากสัมพันธภาพที่ดีและยั่งยืนระหว่างตัวผู้นำและลูกน้องคนดังกล่าว

            ประการที่ห้าซึ่งเป็นองค์ประกอบสุดท้ายของผู้นำ “ของแท้” นั้นคือผู้นำจะต้องมีวินัยในตนเองที่สูงมากเลยครับ เนื่องจากในระยะยาวแล้วจะมีสิ่งล่อตาล่อใจผู้นำอยู่เยอะมากครับ ผู้นำ “ของแท้” นั้นจะต้องมีวินัยในตนเองที่จะยึดมั่นและปฏิบัติตามค่านิยมของตนเอง ในขณะเดียวกันก็ต้องมีวินัยในตนเองในการปฏิบัติหน้าที่และการตัดสินใจเช่นเดียวกันครับ

            สรุปได้ว่าหัวใจสำคัญสองเรื่องของการเป็นผู้นำที่เป็น “ของแท้” นั้นคือผู้นำจะต้องรู้จักและเข้าใจในตนเองครับ เพราะสุดท้ายแล้วท่านจะพบว่าบุคคลที่ยากที่สุดที่ผู้นำจะสามารถชี้นำและจูงใจได้คือตนเองครับ ไม่ใช่ผู้อื่นหรอกครับ ท่านสามารถชี้นำผู้อื่นได้แต่หลายครั้งที่ไม่สามารถชี้นำตนเองได้ครับ และผู้นำจะต้องเป็นผู้รับผิดชอบต่อตนเองในการพัฒนาตนเอง เนื่องจากตัวผู้นำเองจะต้องใช้เวลาทั้งช่วงชีวิตในการพัฒนาตนเองและเรียนรู้ในด้านต่างๆ เพื่อทำให้ตนเองเป็นผู้นำที่เป็น “ของแท้” ได้จริงๆ ครับ เนื่องจากผู้นำตัวจริงนั้นคงไม่ใช่ผู้ที่อยู่ดีๆ ก็เข้ารับตำแหน่ง โดยผ่านหลักสูตรอบรมเรื่องผู้นำมาเพียงไม่กี่หลักสูตรหรอกนะครับ

            ขอฝากเรื่องของผู้นำ “ของแท้” สำหรับทั้งอดีตผู้นำ ผู้นำปัจจุบัน และผู้ที่กำลังจะก้าวมาเป็นผู้นำทั้งหลายได้ลองพิจารณานะครับ